De Opstand: de Bataafse mythe

In 1572 kwamen de Nederlanders in verzet tegen de Spaanse koning, Filips II. Wil je eerst meer lezen over de Opstand tegen Spanje, klik dan >>hier.

Filips II was de wettige vorst[1] van de Nederlanden. De Nederlanders moesten dus hun strijd tegen Spanje proberen te verantwoorden[2]. Ze maakten hiervoor politieke afspraken, maar gebruikten ook de teksten over de Bataven. De Hollandse humanist Hadrianus Junius, bijvoorbeeld, probeerde de oudheid van Holland te bewijzen. Zijn bronnen waren de antieke en zestiende-eeuwse teksten over de Bataven.

>Abraham Ortelius, Belgii veteris typus (1584).
Ortelius was een van de bekendste makers van kaarten uit die tijd. Hij maakte op zijn kaart van de Nederlanden een onderscheid tussen 'Oud Batavia' (Batavia vetus) en 'Nieuw Batavia' (Batavia Recentior). Oud Batavia was de plaats waar de Bataven woonden bij Tacitus.
@homepages.rootsweb.com/ ~rbillard/vyerighe.htm [Persoonlijke webstek. Gescande kaarten uit de atlas 'De vyerighe Colom']

In 1609 stopte de oorlog met Spanje voor twaalf jaar. In deze periode van rust verschenen verschillende nieuwe werken over de Bataafse mythe. De Bataven werden gebruikt om de nieuwe Nederlandse staat, die nu een Republiek geworden was, een basis te geven. Petrus Scriverius schreef een geschiedenis van de Bataven, Batavica illustrata (1609). De dichter Theodore Rodenburgh maakte twee toneelstukken[3], De trouwen Batavier (1609) en Batavierse vrijagie-spel (1616), en Jan Sywertsen Kolm schreef in 1615 het stuk de Battaefsche vrienden-spieghel. In 1616 verscheen Oorsprong en voortgang der Neder-landscher beroerten en ellendicheden van Johannes Gijsius. De bronnen voor dit werk over de Nederlandse geschiedenis waren de teksten over de Bataven. Bovendien werden tussen 1612 en 1616 de Nederlandse vertalingen van de werken van Tacitus drie maal gedrukt. Maar de belangrijkste en bekendste teksten over de Bataafse mythe uit deze periode werden geschreven door >Hugo de Groot en >P. C. Hooft.